Elser

Johann Georg Elser

Johann Georg Elser geboren op 4 januari 1903 in Hermaringen (Württemberg) als zoon van een houthandelaar en pensionhouder.

Bürgerbräukeller in München (Johann Georg Elser)
Bürgerbräukeller in München

Van 1910 tot 1917 volgde hij de Volksschule in Köningsbronn.

Van 1917 tot 1919 volgde hij een opleiding als draaier, moest hier echter om gezondheidsredenen mee stoppen.

In 1919 begon hij in Königsbronn een opleiding als meubelmaker.

Van 1922 tot 1925 werkte hij bij verschillende meubelmakers in Königsbronn, Aalen en Heidenheim als meubelmaker.

Van 1925 tot 1929 werkte hij in een klokkenfabriek in Konstanz.

1928/1929 Elser werd lid van de Roten Frontkämpferbund1.

1929 Wegens de Weltwirtschaftskrise2 ging hij naar Zwitserland en kreeg daar werk als meubelmaker. In 1932 keerde hij terug naar Heilbron, waar hij weer ging werken in het bedrijf van zijn vader.

Van 1936 tot 1939 werkte hij in Heidenheim in een onderdelenfabriek en werd daar voor het eerst geconfronteerd met de productie van onderdelen in opdracht van de ‘Nationaal Socialisten’.

In november 1938 nam Elser deel aan de groots opgezette gedenking, georganiseerd door de door Hitler opgerichte partij, de NSDAP3, tijdens welke gedenking de jaarlijkse Hitlers Putsch4 herdacht en gevierd werd. Daar besloot hij om Adolf Hitler door een aanslag te vermoorden.

Tussen maart en april 1939 werd Elser arbeider in een steengroeve te Königsbronn. Gedurende deze tijd maakte hij de plannen voor zijn aanslag. Hij leerde omgaan met springstoffen en schafte de benodigde explosieven aan. Hij reisde naar München, omdat hij de bom tijdens de jaarlijkse gedenking van de ‘Hitler Putsch’ tot ontploffing wilde brengen.

In mei 1939, in de periode dat hij ziek was na een ongeval op zijn werk, maakte hij de eerste tekeningen voor zijn bom en nam proeven met springstof.

Hitler in de Bürgerbräu Keller (Johann Georg Elser)
Hitler in de Bürgerbräu Keller vóór de aanslag.
Bürgerbräu Keller na de aanslag (Johann Georg Elser)
Bürgerbräu Keller na de aanslag

In augustus 1939 verhuisde hij naar München, waar hij zich een maand lang, verschillende malen in de ‘Bürgerbräu-Keller’ ’s nachts liet insluiten. Tijdens deze insluitingen holde hij een pilaar van binnen uit om daarin de bom te plaatsen. In deze kelder hield Hitler zijn jaarlijkse rede op de 8e november. Overdag bouwde Elser aan zijn bomconstructie.

In de week van de 8e november bouwde Elser de bom in de uitgeholde pilaar van de ‘Bürgerbräu-Keller’. Volgens planning ontplofte de bom op de avond van de 8e november 1939 echter 11 minuten nadat Hitler de kelder verlaten had.

De dag voor de bomaanslag, op 8 november 1939, werd Elser aan de Zwitserse grens aangehouden.

Op 13 november 1939 gaf hij voor de ‘Sonderkommission Bürgerbräu-attentat’ in München toe, de aanslag alleen gepland en uitgevoerd te hebben.

Van 19 tot 23 november 1939 werd Elser in Berlijn door de Gestapo verhoord. Aansluitend werd hij als bijzondere gevangene in het concentratiekamp Sachsenhausen ingesloten. Het was de bedoeling om aan het einde van de tweede wereldoorlog, Elser in een propaganda proces te veroordelen.

Tijdens oud op nieuw in 1944-1945 werd Elser overgeplaatst naar het concentratiekamp Dachau.
Op 9 april 1945 werd Elser in opdracht van Heinrich Himmler in Dachau vermoord.
Na de oorlog bleef het gonzen van geruchten dat Elser voor de Britse Inlichtingendienst had gewerkt of in opdracht van het NS-regime. Zijn erkenning als verzetsstrijder volgde echter veel later. Inmiddels heeft Elser geschiedenis geschreven.


Niets van deze pagina mag worden:

  • Gekopieerd;
  • Verveelvoudigd;
  • Opgeslagen in een geautomatiseerd bestand;
  • Openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, hetzij mechanisch, hetzij door opnamen of op enige andere manier,


zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgeverij.

© 2005 Uitgeverij F.H.J. Schallenberg
ISBN 90-9019389-8 / NUR 680
Alle rechten voorbehouden.

Terug naar Het Venlo Incident


Show 4 footnotes
  1. Opgericht in 1924 als onderpartij van de Communistische Partij Duitsland en bestond voornamelijk uit soldaten uit de 1e Wereldoorlog die als doel propageerde: Proletarische Wehrhaftigkeit durch wehrsportliche Ausbildung für die Anforderungen des Klassenkampfes
  2. gevolg van het instorten van de Beurs van New York in oktober 1929, stortte de Duitse economie ineen. Gevolg: faillissementen van Duitse bedrijven, sluiten van de banken en massale arbeidsloosheid
  3. Nationalsozialistische Deutsche Arbeitspartei is de door Adolf Hitler opgerichte en beheerste nationaal-socialistische partij die extreem rechtse denkbeelden had. Al vanaf de begintijd richtte de NSDAP zich op: vernietiging van de Weimardemocratie, militarisme; revanchisme (revanche op de oude vijanden), antisemitisme, herziening van het Verdrag van Versailles, afkeer van het bolsjewisme
  4. In november 1923 deed Hitler zijn eerste greep naar de macht. Door middel van een staatsgreep of Putsch wilde hij de leiding over Duitsland grijpen