Oud Venlo

Dames van lichte zeden in het huis van plezier (Oud Venlo)
Dames van lichte zeden in het huis van plezier

Als echter in 1863 maar liefst 82 soldaten syfilis opliepen, werd het zelfs Den Haag te gortig. “Als Venlo, zo dreigde de Minister van Oorlog, de prostitutie niet als de wiedeweerga reglementeert en niet subiet een ziekenzaal inricht voor syfilislijders, dan wordt half het Venlose garnizoen naar Roermond of Maastricht overgeplaatst”. Dàt kwam aan in neringdoend Venlo, waar men menig slaatje uit de ‘huzaren’ sloeg. In januari 1864 kwam de Raad dan ook – historisch moment – met een ‘Plaatselijke verordening, regelende het toezicht op publieke vrouwen en huizen’. Prostituees moesten zich bij de Politie melden en wekelijks een stempel bij de dokter halen. Aan het Helschriksel werd bovendien speciaal voor syfilislijders het Burgergasthuis gebouwd, want de zuster van het R.K. ziekenhuis weigerden dat soort mensen op te nemen. Mannen werden overigens niet gecontroleerd.
“Dat het wel eens de man kon zijn die de vrouw met deze ziekte opzadelde, kwam in de hersens van de brave burgers niet op”. Overigens hielp ook de bar onhygiënische situatie in Venlo – tot 1900 geen riolering, want de menselijke mest was zo goed bruikbaar voor de tuinbouw – duchtig aan de verspreiding van syfilis mee. Er werd wel geregistreerd maar de controle verslapte al gauw. En als in 1871 Mechtelina Ivits overlijdt, de enig overgebleven erkende bordeelhoudster, weigerde Venlo nog nieuwe bordelen toe te staan. Alle medische controle verdween.
Intussen is het laatste kwartaal van de eeuw en daarmee Venlo’s meest ‘rosse’ periode ingeluid. De omstandigheden waren ernaar. De stadswallen – beknellend korset – waren gesloopt. Het inwonertal is verdubbeld. De welvaart nam, mede door aanleg van spoorwegen toe. Aan de uitvalswegen naar Tegelen en Duitsland schoten niet alleen de herenhuizen, maar ook de bordelen als paddenstoelen uit de grond.
Clandestien3 maar herkenbaar aan het opschrift ‘Beieres Bier’. In de laatste veertien jaar van de 19e eeuw waren er 15 bordelen in Venlo, terwijl ze in overig Nederland juist op hun retour waren.

Kaldenkerkerweg begin 1900 (Oud Venlo)
Kaldenkerkerweg begin 1900


Show 6 footnotes
  1. Oorspronkelijk Hongaarse cavalerist. De huzaren hadden tot functie snelle aanvallen in de rug en flanken van de vijand te ondernemen. Ze ontstonden in de 15de eeuw. Het oorspronkelijk Hongaars voorbeeld vond ook navolging in andere legers. In Nederland bijvoorbeeld zijn alle cavaleristen huzaren
  2. Koninklijk Besluit van Koning Willem I
  3. Heimelijk en bij wet verboden
  4.   Souteneur is een man die leeft van de verdiensten van een prostituee, voor wie hij als beschermer optreedt (bikker, hoerenbaas, pooier)
  5. Opkoper van gestolen goed
  6. Iemand die handel drijft met hoge onwettige winst, door misbruik van de nood van een ander